nhân tố sinh thái là gì

By Admin 14/09/2023 0

Bách khoa toàn thư phanh Wikipedia

Bạn đang xem: nhân tố sinh thái là gì

Các thực thể tác động cho tới người là yếu tố sinh thái xanh, bao gồm group vô sinh (không khí, nước,...) và hữu sinh (muỗi, cây trồng,...).

Nhân tố sinh thái là yếu tố ở môi trường xung quanh đem tác động thẳng hoặc loại gián tiếp cho tới quy trình sinh sống của loại vật.[1][2][3][4] Đây là 1 định nghĩa vô sinh thái xanh học tập, ở những ngữ điệu không giống được gọi là "ecological factor" (tiếng Anh),[4] "facteur écologique" (tiếng Pháp),[5]... đều dùng để làm có một hoặc nhiều yếu tố (hoặc yếu đuối tố) ở môi trường xung quanh sinh sống đem hiệu quả cho tới một hoặc nhiều loại vật, thường hay gọi là nhân tố môi trường (environmental factor).[2][6][7]

Các loại[sửa | sửa mã nguồn]

Các yếu tố sinh thái xanh thông thường gặp gỡ vô một hệ sinh thái xanh.
  • Các yếu tố sinh thái xanh là những yếu tố tạo ra môi trường xung quanh sinh sống của loại vật, rất có thể tác động thẳng hoặc loại gián tiếp cho tới loại vật, được tạo thành nhị nhóm: group những yếu tố vô sinh (vật lí, hóa học) và group những yếu tố hữu sinh (người, sinh vật). Do tê liệt, một hệ sinh thái xanh khi nào cũng bao gồm bộ phận vô sinh và bộ phận hữu sinh.[1][2][3]

a. Thành phần vô sinh của một quần xã bao hàm toàn bộ những yếu tố ko sinh sống, thông thường gọi là sinh cảnh (biotope) hoặc môi trường xung quanh vật lí của quần xã. Thành phần này rất có thể gồm:

-     Các hóa học vô sinh (nước, những loại khí như CO2, O2, N2, những loại muối hạt v.v), độ sáng, nhiệt độ phỏng, v.v. vô tê liệt, những yếu tố nhiệt độ (chủ yếu đuối là độ sáng, nhiệt độ phỏng, độ ẩm phỏng v.v) đem tác động cực mạnh cho tới quần xã lên cả sinh cảnh

-     Các hóa học cơ học ko vô khung người loại vật đang được sinh sống, như mùn, hóa học buồn chán, hóa học thải cơ học, những hóa học trong mỗi vật thể rơi rụng (lá rơi, lông rụng, xác rắn lột) … rất có thể chứa chấp prôtêin, lipid, cacbôhyđrat.v.v. Tại trên đây gọi tắt là "mùn, bã".

b. Thành phần hữu sinh là quần xã loại vật, bao gồm 3 nhóm:  loại vật tạo ra, loại vật dung nạp và loại vật phân giải.

-     Sinh vật tạo ra thông dụng là thực vật đem tài năng quang đãng thích hợp bao gồm cây trái (trên cạn) và những loại tảo (dưới nước), ngoại giả còn một trong những loại vi trùng quang đãng thích hợp và hóa thích hợp.

-     Sinh vật dung nạp bao gồm đa số loại vật dị chăm sóc, hầu hết và thông dụng nhất là những động vật hoang dã, bao gồm 3 loại:

+       động vật hoang dã ăn thực vật (thường gọi là động vật hoang dã ăn cỏ);

+       động vật hoang dã ăn động vật hoang dã (thường gọi là động vật hoang dã ăn thịt);

Xem thêm: cacbon oxit

+       động vật hoang dã ăn "mùn, bã" (như bọ hung, giun đất).

- Sinh vật phân giải (chủ yếu đuối là nấm và nhiều loại vi khuẩn) là những loại vật dị chăm sóc, sinh sống nhờ vày hóa học cơ học "mùn, bã" đã có sẵn trước đôi khi phân bỏ hóa học cơ học trở nên hóa học vô sinh, trả lại sinh cảnh.

Trong một hệ sinh thái xanh, bộ phận vô sinh và bộ phận hữu sinh khi nào cũng tương tác nghiêm ngặt cùng nhau.[1][2][3]

  • Đối với việc sinh sống còn của một loại vật, những mái ấm khoa học tập phân loại những yếu tố sinh thái xanh trở nên nhị nhóm: những yếu tố chính yếu và những yếu tố tác động.

- Nhóm chính yếu bao gồm những yếu tố luôn luôn phải có so với sự tồn bên trên, phát triển, cải tiến và phát triển và sinh đẻ của loại vật. Các yếu tố này thay cho thay đổi tuỳ loại. Ví dụ: oxy, nước, đồ ăn,... với người; cacbônic, muối hạt khoáng,... với cây trái.

- Nhóm tác động là ko sẽ phải cần thiết cho việc sinh sống còn của loại, tuy nhiên rất có thể làm cho đổi khác mạnh mẽ và tự tin ở loại vật, như tia phóng xạ, hoá hóa học.

Vai trò[sửa | sửa mã nguồn]

Ô nhiễm bầu không khí tạo ra nhiều dịch.[8]
  • Các yếu tố chính yếu đem tầm quan trọng sinh sống còn so với loại vật, tạo ra trở nên ổ sinh thái xanh của loại.
  • Các yếu tố tác động rất có thể làm cho đột trở thành. Kiểu ren của một loại vật được biểu thị trở nên loại hình trải qua hàng loạt hiệu quả phức tạp vô tê liệt đem Chịu đựng nhiều hiệu quả của yếu tố tác động. Tại nút hiệu quả nhẹ nhõm, một loại hình (hoặc một tính trạng) rất có thể thay cho thay đổi và giám sát được, ví dụ như color domain authority. Bên cạnh đó, những yếu tố tác động còn làm rối loàn DT, nổi bật là những chất độc hại (toxins), loại vật làm cho dịch, phóng xạ. Tại người, thật nhiều hóa học gia dụng đem vô đa số toàn bộ những thành phầm đỡ đần cá thể và hóa học tẩy cọ thường thì rất có thể làm cho nhiều dịch ko DT hoặc làm cho đột trở thành. đa phần loại ung thư, hen truất phế quản ngại thông thường tương quan cho tới những yếu tố tác động.[8] Ngay cả hiện trạng niềm tin rơi rụng cân đối rất có thể làm cho tự động kỷ (autism).[9] Duy trì hiện trạng mạnh bạo, chính sách ăn uống hàng ngày tương thích, cắt giảm rượu và quăng quật dung dịch lá thực hiện tách nguy cơ tiềm ẩn cải tiến và phát triển dịch.[8][9]

Exposome[sửa | sửa mã nguồn]

Exposome là 1 định nghĩa khá mới mẻ, tương quan cho tới hiệu quả của những yếu tố sinh thái xanh với môi trường xung quanh sinh sống của nhân loại và Y học tập.[10][11][12][13][14][15][16][17][18][19]

Exposome bao hàm tụ tập những nguyên tố xuất hiện tại Lúc nhân loại xúc tiếp với môi trường xung quanh ngoài, tức là những nguyên tố phái sinh, ngoài NST, ko vì thế DT, bổ sung cập nhật mang đến cỗ ren nhưng mà phụ huynh truyền mang đến, kể từ lúc là thích hợp tử cho tới Lúc bị tiêu diệt. Khái niệm này chuyến thứ nhất được khuyến nghị vày mái ấm dịch tễ học tập ung thư Christopher Paul Wild, vô năm 2005 vô một bài xích báo đem tựa đề "Bổ sung cỗ ren với exposome: thử thách nổi trội của phép tắc đo xúc tiếp với môi trường xung quanh ở dịch tễ học tập phân tử".[20] việc này làm ra thảo luận sôi sục với rất nhiều ý kiến không giống nhau kéo dài ra hơn nữa chục trong năm này.[10][11][12][13][14][15][16][17][18][19] Theo nghĩa này, exposome rất có thể mô tả rời khỏi giờ đồng hồ Việt là "thể ngoại" (ngoài nhiễm sắc thể) hoặc "thể phơi bầy nhiễm".

Wild mang đến rằng: "... exposome bao gồm toàn bộ những hóa học sinh sống tạo hình Lúc xúc tiếp với môi trường xung quanh ngoài, bao hàm cả hiệu quả nước ngoài cảnh láo nháo lối sinh sống cá nhân". Các hiệu quả của yếu tố sinh thái xanh tạo ra những "cảm biến" cá thể, vết ấn sinh học tập tạo hình vô khung người.[12][21] Nghĩa là 1 đứa trẻ con ở vô bụng của những người u nghiện rượu và hoặc thuốc lá lá sẽ có được những "thể phơi bầy nhiễm" không giống với đứa trẻ con của những người u thông thường.

Xem thêm: khối c01 gồm những môn nào

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

  • Chấn thương.
  • Hệ số DT.
  • Lô-cut tính trạng con số.
  • Sinh học tập dịch trầm tính.

Nguồn trích dẫn[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ a b c Campbell và nằm trong sự: "Sinh học" - Nhà xuất bạn dạng giáo dục và đào tạo, 2010.
  2. ^ a b c d Vũ Trung Tạng: "Cơ sở sinh thái xanh học" - Nhà xuất bạn dạng giáo dục và đào tạo, 2008.
  3. ^ a b c "Sinh học tập 12" - Nhà xuất bạn dạng giáo dục và đào tạo, 2019.
  4. ^ a b “ecological factor”.
  5. ^ “Ecologie: Les Valeurs écologiques de Landolt”.
  6. ^ “What is ecology?”.
  7. ^ J.P. Meador. “Polycyclic Aromatic Hydrocarbons”.
  8. ^ a b c Gallagher, James (ngày 17 mon 12 năm 2015). “Cancer is not just 'bad luck' but down to tát environment, study suggests”. BBC. Truy cập ngày 17 mon 12 năm 2015.
  9. ^ a b "Study showing evidence of a major environmental trigger for autism", ngày 10 mon 11 năm 2008 navjot PhysOrg, retrieved ngày 5 mon 3 năm 2010
  10. ^ a b Rappaport SM, Smith MT (2010). “Epidemiology. Environment and disease risks”. Science. 330 (6003): 460–461. doi:10.1126/science.1192603. PMC 4841276. PMID 20966241.
  11. ^ a b Rappaport SM (2011). “Implications of the exposome for exposure science”. J Expo Sci Environ Epidemiol. 21 (1): 5–9. doi:10.1038/jes.2010.50. PMID 21081972.
  12. ^ a b c Wild, CP (tháng hai năm 2012). “The exposome: from concept to tát utility”. International Journal of Epidemiology. 41 (1): 24–32. doi:10.1093/ije/dyr236. PMID 22296988.
  13. ^ a b Peters A, Hoek G, Katsouyanni K (2012). “Understanding the links between environmental exposures and health: does the exposome promise too much?”. Epidemiol Community Health. 66 (2): 103–105. doi:10.1136/jech-2011-200643. PMID 22080817.
  14. ^ a b Buck Louis GM, Sundaram R (2012). “Exposome: time for transformative research”. Stat Med. 31 (22): 2569–75. doi:10.1002/sim.5496. PMC 3842164. PMID 22969025.
  15. ^ a b Centers for Disease Control and Prevention (2012). "Exposome and Exposomics". Truy cập ngày 5 mon 3 năm trước đó.
  16. ^ a b Buck Louis G. M.; Yeung E.; Sundaram R.; và người cùng cơ quan (2013). “The Exposome – Exciting Opportunities for Discoveries in Reproductive and Perinatal Epidemiology”. Paediatric and Perinatal Epidemiology. 27 (3): 229–236. doi:10.1111/ppe.12040. PMC 3625972. PMID 23574410.
  17. ^ a b Vrijheid M, Slama R, Robinson O, Chatzi L, Coen M, và người cùng cơ quan (2014). “The Human Early-Life Exposome (HELIX): Project Rationale and Design”. Environ Health Perspect. 122 (6): 535–544. doi:10.1289/ehp.1307204. PMC 4048258. PMID 24610234.
  18. ^ a b Miller Gary W.; Jones Dean P.. (2014). “The Nature of Nurture: Refining the Definition of the Exposome”. Toxicological Sciences. 137 (1): 1–2. doi:10.1093/toxsci/kft251. PMC 3871934. PMID 24213143.
  19. ^ a b Porta M, editor. Greenland S, Hernán M, dos Santos Silva I, Last JM, associate editors (2014). A dictionary of epidemiology, 6th. edition. New York: Oxford University Press. ISBN 9780199976737
  20. ^ Wild, CP (tháng 8 năm 2005). “Complementing the genome with an "exposome": the outstanding challenge of environmental exposure measurement in molecular epidemiology”. Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention. 14 (8): 1847–50. doi:10.1158/1055-9965.EPI-05-0456. PMID 16103423.
  21. ^ Miller Gary W.; Jones Dean P.. (tháng một năm 2014). “The Nature of Nurture: Refining the Definition of the Exposome”. Toxicological Sciences. 137 (1): 1–2. doi:10.1093/toxsci/kft251. PMC 3871934. PMID 24213143.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

  • "TAU Expert Reviews Environmental Triggers (hairspray! Lipstick!) Of Common Autoimmune Diseases" Lưu trữ 2010-03-05 bên trên Wayback Machine, Medical News Today.
  • "Exposome (thể ngoại): một quy mô mới mẻ nhằm phân tích hiệu quả của môi trường xung quanh với mức độ khỏe" ởhttps://thorax.bmj.com/content/69/9/876